خرما میوه مغذی است که از سالیان بسیار دور در برنامه غذایی اقوام مختلف جای دارد. اولین ردپاهای مصرف خرما در ایران به عهد ساسانی برمی‌گردد. خواص و ارزش غذایی خرما سبب شده تا هم‌اکنون نیز نقش موثری در تأمین سلامت بدن و انرژی روزانه داشته باشد.
فواید خرما چیست؟
انرژی‌زا بودن، تقویت دستگاه گوارش، عملکرد بهتر روده‌ها، رفع یبوست، تقویت سلامت پوست و مو، تعادل الکترولیتی بدن، حفظ سلامت استخوان‌ها، ضد پوکی استخوان، بهبود عملکرد قلب و عروق، تقویت سیستم ایمنی بدن، افزایش عملکرد بهتر سلول‌ها، کاهش خطر بروز بیماری‌های قلبی، ضد سرطان، تقویت سیستم عصبی، ضد آلزایمر، حمایت از سلامت جنسی، کنترل قند خون و فشارخون، کاهش دردهای قاعدگی، زایمان راحت، رفع فقر آهن و کم‌خونی نمونه‌ای از فواید خرما هستند.
فواید مصرف خرما در بارداری چیست؟
خرما حاوی مواد مغذی ضروری مانند ویتامین C و ویتامین B۶، پتاسیم، منگنز و فیبر است که به سلامت مادر و جنین کمک می‌کنند و از بروز مشکلاتی مانند ورم در دوران بارداری پیشگیری می‌کند. از سوی دیگر مصرف خرما در دوران بارداری موجب افزایش انرژی، کاهش شانس ابتلا به دیابت بارداری و تسهیل زایمان خواهد شد. فیبر موجود در خرما اختلالات گوارشی ناشی از بارداری مانند یبوست را کاهش داده و یک جایگزین سالم برای شیرین‌کننده‌های مصنوعی است.
آیا خرما برای فشارخون خوب است؟
مصرف خرما در کنار داشتن تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم به کنترل فشارخون می‌کند. چراکه پتاسیم، فیبر و آنتی اکسیدان‌های موجود در خرما به تعادل سطح سدیم، کاهش جذب کلسترول و جذب آب در روده کمک می‌کند. این مهم موجب رقیق شدن خون و کاهش فشارخون بالا خواهد شد. از سوی دیگر فنول‌ها در کاهش التهابات مزمن و بهبود عملکرد عروق خونی نقش به سزایی دارند.
آیا خرما برای کبد چرب مناسب است؟
برخلاف تصور برخی افراد مصرف روزانه و درست خرما می‌تواند موجب پاکسازی کبد، تولید خون باکیفیت و گردش خون مناسب شود. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف خرما باعث کاهش کلسترول بد و پاکسازی کبد از چربی‌های ناسالم خواهد شد. بنابراین یکی از فواید خرما کمک به کاهش عوارض ناشی از کبدچرب، بهبود سطح‌تری گلیسیرید و پیشگیری از ابتلا به کبد چرب غیرالکلی است.
انواع خرما
در جهان بیش از ۲۰۰ نوع خرما وجود دارد که از نظر طعم، شکل، اندازه و رنگ با یکدیگر تفاوت دارند؛ اما به‌طورکلی موارد زیر از معروف‌ترین انواع خرماها محسوب می‌شوند که در طرفداران زیادی هم دارند:
خرمای مضافتی (Medjool): خرمای مضافتی محصولی از جنوب غربی ایران است که به‌عنوان یکی از معروف‌ترین انواع خرماها است. طعم این نوع خرما شیرین و بافتی تازه و نرم دارد.
خرمای دگلت نور (Deglet Noor): عمده تولید این نوع خرما در تونس و الجزایر است. خرمای دگلت طعمی شیرین، رنگی ملایم و متعادل دارد که معمولاً برای تازه‌خوری و استفاده در غذا مصرف می‌شود.
خرمای خمر (Khudri): خرمای خمر در عربستان سعودی و کشورهای حوزه خلیج‌فارس کشت می‌شوند.این نوع خرما رنگی تیره، طعم شیرین و بافتی خمیری دارد. کاربردهای خرمای خمر شامل تازه‌خوری و استفاده در تهیه شیرینی‌ها و دسرها است.
خرمای باره (Barhi): خرمای باره در مناطق مختلفی از جهان مانند: مصر، عراق و ایتالیا یافت می‌شود. این نوع خرما رنگی زرد، طعمی شیرین و عسلی دارد که از آن برای تازه‌خوری و تهیه انواع مربا، شربت و شیره استفاده می‌کنند.
خرمای پیاروم (Pygmy): بیشترین میزان تولید خرمای پیارم از کشورهای آفریقایی و قسمت‌هایی از آمریکای جنوبی است. خرمای پیاروم رنگی تیره، ظاهری کشیده و طعمی شیرین و قوی دارد. این نوع خرما را هم در تهیه خوراک، دسر و شیرینی به کار می‌گیرند و به‌صورت تازه نیز مصرف می‌شود.
تمامی خرماهای معروف جهان در ایران کشت و یافت می‌شود؛ اما عمده خرماهای قابل برداشت و معروف ایرانی موارد زیر هستند:
کبکاب ، شاهانی ، خاصویی ، هلیله‌ای ، کروت ، ربی ، زاهدی ، صفوی ، قندی ، ساغای ، سیدی ، مجدول ، مجراف
خواص خرما
خرما یک میوه مغذی است که ارزش غذایی بسیار بالایی دارد. این مهم سبب شد تا فواید خرما برای سلامتی بسیار باشد. موارد زیر از خاصیت‌های اثبات‌شده خرما هستند:
انرژی‌زا: خرما یک منبع غنی از کربوهیدرات و قندهای مفید است که با سرعت زیادی در بدن به انرژی تبدیل می‌شوند.
سرشار از فیبر غذایی: میزان فیبر رژیمی موجود در خرما بسیار قابل‌توجه است. به همین دلیل موجب تقویت دستگاه گوارش، عملکرد بهتر روده‌ها و رفع مشکلاتی همچون یبوست می‌شود.
غنی از ویتامین‌ها: ویتامین C، ویتامین A و ویتامین K به‌وفور در خرما پیدا می‌شود. حضور این ویتامین‌ها در بدن، موجب حفظ سلامت پوست، تقویت سیستم ایمنی بدن و عملکرد بهتر سلول‌ها خواهد شد.
منبع خوبی از مواد معدنی: خرما حاوی مواد معدنی اساسی مانند: پتاسیم، مس، منگنز و منیزیوم است. این مواد معدنی به حفظ تعادل الکترولیتی بدن، حفظ سلامت استخوان‌ها و بهبود عملکرد قلب و عروق کمک می‌کنند.
سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها: خرما مقدار زیادی آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی دارد که به کاهش آسیب‌های اکسیداتیو و التهابی بدن کمک می‌کنند. وجود این نوع آنتی اکسیدان‌ها علاوه بر این موارد، موجب کاهش خطر بروز بیماری‌های قلبی، سرطان، التهابات مزمن و برخی بیماری‌های مرتبط با پیری مانند: آلزایمر می‌شود.
حمایت از سلامت جنسی: خرما به‌عنوان منبع کاملی از مواد معدنی نظیر روی به سلامت جنسی و تولید هورمون‌های جنسی کمک می‌کند.
کنترل‌کننده قند خون: خرما می‌تواند در کنترل سطح قند خون مؤثر باشد. چراکه فرایند جذب گلوگز را کند می‌کند. در نتیجه قند به‌طور آرام و پایدار در بدن جذب خواهد شد.
سرشار از آهن: خرما غنی از آهن است که این عنصر نقش بسیار مهمی در ساخت هموگلوبین و حمل اکسیژن در بدن دارد. در نتیجه یکی از فواید خرما رفع فقر آهن و کم‌خونی است.
خواص ضد التهابی: خرما حاوی ترکیباتی مانند فنول‌ها و کاروتنوئیدها است که خواص ضد التهابی دارند. این ترکیبات می‌توانند به کاهش التهابات مزمن کمک می‌کند.
ضررهای خرما
به‌طورکلی مصرف خرما و بهره‌مندی از فواید خرما برای بیشتر افراد ایمن است. بااین‌حال، در موارد خاصی، مصرف خرما ممکن است برای برخی افراد مضر باشد. به‌عنوان مثال:
افزایش قندخون: خرما حاوی میزان قابل توجهی قند است. بنابراین مصرف افراطی خرما یا تناول آن همراه با سایر مواد قندی برای بیماران دیابتی یا کسانی که مشکلات قندی دارند، خطرناک است. زیرا باعث افزایش سطح قند خون می‌شود.
بروز حساسیت: برخی افراد ممکن است نسبت به خرما حساسیت داشته باشند. علائم این نوع حساسیت شامل: خارش، تورم دهان و لب، دل‌درد، گاز معده، نفخ و اسهال می‌شود.
مصرف اضافی کالری: خرما، مقدار قابل توجهی کالری دارد. استفاده نادرست از خرما می‌تواند باعث افزایش وزن یا مشکلات مرتبط با کنترل وزن شود. اگر رژیم غذایی با کالری محدود دارید به این موضوع دقت داشته باشید.
افزایش پتاسیم: خرما غنی از پتاسیم است. در برخی موارد، مصرف بیش‌ازحد خرما باعث برهم خوردن توازن سطح پتاسیم و تشدید عوارض مشکلات کلیوی می‌شود.
چه افرادی نباید خرما مصرف کنند؟
اگر در یکی از گروه‌های زیر قرار می‌گیرید بهتر است که خرما را بااحتیاط مصرف کرده و با پزشک خود در رابطه با مصرف خرما مشورت کنید:
- بیماران دیابتی که قند خون کنترل نشده دارند.
- کسانی که به خرما حساسیت دارند و پس از مصرف آن با علائم آلرژی مواجه می‌شوند.
- کسانی که به آسم مزمن مبتلا هستند.
- بیماران کلیوی که سطح پتاسیم خون‌شان بالاست.
- کسانی که رژیم غذایی یا رژیم لاغری با کالری محدود دارند.
- افرادی که به هیپرکلامی دچار هستند.
خواص خرما در طب سنتی چیست؟
در طب سنتی طبع خرما و فواید مصرف آن را بسته به تازه یا خشک بودن این میوه طبقه‌بندی می‌کنند. خرمای تازه طبعی گرم و تر دارد اما خرمای خشک طبعی گرم و خشک دارد. ازاین‌رو فواید خرما از دیدگاه طب سنتی به قرار زیر است:
- افزایش وزن
- انرژی‌زا
- تقویت‌کننده قوای جنسی
- تقویت حواس شش‌گانه
- رفع سردی مزاج
- رفع سنگ کلیه و مثانه
- تسریع درمان سرماخوردگی
- ضد تب
- ضد عفونت
- تقویت سیستم ایمنی
خواص خرما برای زنان
تمامی خواص عمومی خرما شامل خانم‌ها می‌شود؛ اما مصرف خرما به‌طور اختصاصی برای خانم‌ها فوایدی را در پی دارد، مانند:
- تقویت مو و کاهش ریزش مو
- کاهش خطر بیماری قلبی
- کاهش شانس ابتلا به پوکی استخوان
- کاهش علائم و عوارض آرتریت روماتوئید
- کاهش نفخ
- افزایش لطافت و درخشندگی پوست
- کاهش عوارض و دردهای ناشی از قاعدگی
- تغذیه کافی در دوران بارداری و تأمین سلامت مادر و جنین
- گشاد شدن دهانه رحم و تسهیل زایمان
- محافظت از مغز
- کاهش اثرات استرس اکسیداتیو
- پایین آمدن شانس ابتلا به بیماری‌های عصبی
خواص خرما برای مردان
به‌طورکلی مردان می‌توانند از تمامی خواص خرما بهرهمند شوند؛ اما موارد زیر از خواص اختصاصی خرما برای مردان است:
- افزایش کیفیت و تعداد اسپرم
- افزایش میل جنسی
- بهبود عملکرد جنسی
- افزایش قدرت باروری
- بهبود تحرک و برانگیختگی جنسی
- رفع اختلالات جنسی همچون زود انزالی و مشکلات نعوظ
- تأمین انرژی و افزایش قدرت جسمانی
خواص خرما برای لاغری چیست؟
خرما یک میوه با ارزش غذایی بالاست. اگر از خرما باهدف لاغری و کاهش وزن استفاده می‌کنید باید بگوییم که این میوه اثرگذاری مستقیمی بر کاهش وزن و فرایند چربی سوزی ندارد. وجود خرما در رژیم‌های غذایی می‌تواند به‌عنوان یکجایگزین سالم برای شیرین‌کننده‌های مصنوعی باشد. کاهش مصرف قندهای مصنوعی روند لاغری را برای شما تسریع خواهد کرد. از سوی دیگر محتوای بالای فیبر خرما موجب افزایش احساس سیری، کنترل سطح قند خون، بهبود عملکرد روده‌ها و کاهش یبوست‌های ناشی از رژیم‌های لاغری خواهد شد. درهرصورت، بهتر است قبل از تغییر در رژیم غذایی خود یا جای دادن مواد غذایی ویژه‌ای همچون خرما، با یک کارشناس تغذیه یا متخصص تغذیه صحبت کنید.